Przepływ, czyli sposób na szczęście

Czy kiedykolwiek czułeś się tak zaabsorbowany działaniem, że straciłeś poczucie czasu, wszystko wokół przestało być zauważalne, liczyło się tylko to, co robisz? Czym jest przepływ? Z jakich powodów warto w nim być? Jak go osiągać? 

Pisanie, projektowanie, malowanie, komponowanie to przykłady czynności, podczas których można doświadczać flow. (fot. Cassidy Phillips, źródło: Unsplash)

Twórcą teorii przepływu jest Mihály Csíkszentmihályi, psycholog amerykańsko-węgierskiego pochodzenia, profesor Uniwersytetu w Chicago, wykładowca Uniwersytetu w Claremont. W swojej pracy zajmował się szczęściem oraz kreatywnością. Jest autorem międzynarodowego bestsellera pt. Flow, który opisuje tytułowy stan świadomości. Opowiadał o nim również podczas wystąpienia pt. Flow, the secret to happiness na konferencji naukowej Technology, Entertainment and Design (TED). Nagrane przemówienie do tej pory zostało wyświetlone blisko 7 milionów razy na stronie ted.com.

Czym jest uskrzydlenie?

Przepływ (ang. flow, inaczej doznanie uniesienia) jest pojęciem zakorzenionym w psychologii pozytywnej, doświadczeniem pochłonięcia wykonywaną czynnością do takiego stopnia, że nie pamiętamy o głodzie, zmęczeniu oraz innych potrzebach.

Mihály C. twierdzi, że jest kilka charakterystycznych cech, dzięki którym ten stan może zostać rozpoznany. Oto one: 

• cele realizuje się poprzez kolejne kroki, wydające się zaplanowanymi,
• istnieje równowaga między poziomem umiejętności a wymaganiami,
• uwaga jest skoncentrowana wyłącznie na wykonywanej czynności,
• pojawiają się natychmiastowe informacje zwrotne,
• wykonawca nie obawia się porażki,
• czynność jest ważniejsza niż efekt,
• poczucie czasu ulega zaburzeniu,
• nie dostrzega się rozpraszaczy. 

Uskrzydlającą czynnością może być np.: malowanie, pisanie, projektowanie, komponowanie, granie. Część osób myli go z weną, działaniem pod wpływem inspiracji.

Źródło korzyści 

Jest kilka powodów, dla których warto osiągać flow, m.in.: 

• wzrost wydajności, 
• zadowolenie z wykonywania danej czynności, 
• redukcja stresu, dzięki koncentracji na tym, co dzieje się w teraźniejszości, 
• podniesienie samooceny ze względu na wykonywanie zadań bez trudności.

Ponadto jest to sposób na częstsze doświadczanie szczęścia w życiu. Jego niewielkie dawki powodują, że jest ono barwniejsze i przyjemniejsze.

Jak uzyskać flow? 

Uskrzydlenie nie może zostać wymuszone, ale istnieją sposoby zwiększania szans na częstsze bycie w tym stanie, dzięki:

• wyznaczaniu sobie celów,
• dzieleniu zadań na etapy, 
• robieniu pasjonujących rzeczy,
• podejmowaniu się tego, co ma znaczenie,
• dopasowywaniu stopnia trudności do zadania,
• koncentrowaniu uwagi na czynnościach.

Istnieją czynniki uniemożliwiające przepływ. Należą do nich ocenianie oraz brak uważności. Pierwszy z nich wynika z przyzwyczajenia do wartościowania, czego jesteśmy uczeni od lat szkolnych, a drugi dotyczy problemów ze skupieniem uwagi. Zmiana postawy na akceptującą oraz angażującą się w bycie „tu i teraz", daje szansę na częstsze osiąganie szczęścia. 

Źródła:

• Mihály Csíkszentmihályi, Flow, the secret to happiness, Ted.com [dostęp: 22.12.2021].
• Mihály Csíkszentmihályi, Przepływ. Psychologia optymalnego doświadczenia, Moderator, Taszów 2005.